Westerland

Nicolaaskerk

De kerk is gesloten.

Nicolaaskerk te Westerland Westerlanderweg – eigenaar: Stichting Dorpshuizen Westerland bevat een aantal bezienswaardigheden. Ongeveer in het midden bevindt zich de Westerlanderkerk, officieel de Nicolaaskerk.

De toren van dit schilderachtige kerkje dateert uit de 14e /15e eeuw, het schip is in het begin van de 19e eeuw herbouwd nadat de originele kerk te bouwvallig was geworden. Het is zeer waarschijnlijk dat er reeds in de 12e eeuw een kerk op deze plaats stond, maar een duidelijk bewijs voor de datering is er niet. Restauratie Nicolaaskerk te Westerland. Op initiatief van de plaatselijke bevolking is de kerk in de periode 1982-1985 grondig gerestaureerd.

Een anekdote van die restauratie willen wij u niet onthouden. Bij het vervangen van het laken van de preekstoel werd een briefje gevonden van P. J. Wigbout, schipper en koopman te Wieringen. Op het briefje staat het volgende te lezen: Den 22 januari 1898 is deze stoel bekleed met nieuw laken door P. J. Wigbout, president kerkvoogd, out 65 jaar en 22 dagen, uit achting voor de kerk en de godsdienst en liefhebberij. Toen heeft deze kerk ook een nieuwe kap gekregen, en een balk bij de toren. 2 houten raamen, grenen kozijnen, 4 drumpels. Als dit mijn schrijven gevonden wordt zal ik zeker lang onder de groen zooden liggen of in de zee voor de krabbe.

Hippolytushoef

Molen de Onderneming

Molen "de Onderneming", Hippolytushoef en "De Hoop", Den Oever, zijn eigendom van Vereniging De Wieringer Molens.

Molen "de Onderneming" is een rietgedekte grondzeiler in het Nederlandse dorp Hippolytushoef. De molen is eigendom van Vereniging De Wieringer Molens. De molen is in 1851 gebouwd als koren- en pelmolen en heeft tot ongeveer 1950 dienst gedaan. In 1952 heeft de stichting Oud-Wieringen molen "de Onderneming" aangekocht om deze te behouden. In 1964 is de molen uitwendig gerestaureerd.

Pas in 2000 volgde een ingrijpende restauratie die "de Onderneming" weer maalvaardig maakte. Het pelwerk is in de jaren '20 verwijderd.

Op de voormalige pelzolder draait sinds de restauratie van 2000 een wind gedreven koekenbreker. Van de drie koppels maalstenen is één koppel verwijderd. Op de begane grond bevindt zich een maalstoel met twee koppels stenen: een koppel blauwe stenen en een koppel kunststenen. De molen heeft een neutenkruiwerk.

Meer informatie: www.wieringermolens.nl

De boerderij van Arjen & Silvia Akse op Oosterklief 36. Bouwjaar circa 1800.

Wester- en Oosterklief is een oud deel van Wieringen. De klieven behoren tot de hogere delen van het voormalige eiland.

Wieringer boerderij - Oosterklief 36

De boerderij is gesloten.

De vensters van deze Wieringer boerderij zijn 4,6 en 12 gedeeld. De rouw- en trouwdeur is er nog. Aan het achtereind is een schoorsteen gebouwd met een stookplaats. In huis is een regenwaterbak en naast het huis een welput. Vroeger was op de dors een bedstee, ingebouwd in het hooivak, de slaapplaats van de knecht. Een van de huidige kleine kamers was de kaaskamer.

In de gevel van een van de schuurtjes zit een gevelsteen, wat het voorstelt is onbekend. Vroeger hoorde bij deze boerderij een eendenkooi, de Strandkooi, genoemd naar de familie Strand. Tegenwoordig het Kooibos. In 1832 zijn Jan en Gerrit Strand eigenaren van deze boerderij, die in 1870 in handen komt van Simon Strand, getrouwd met Maartje Everts. In 1928 wordt Cornelis Jansz. Ruijter eigenaar. Hij is landman en getrouwd met Gerritje Strand, dochter van Simon Strand en Maartje Everts. Cornelis Jansz. Ruijter en Gerritje Strand zijn de grootouders van Silvia Akse-Ruijter.

Hippolytushoef

oNTWERP W.M. dUDOK langs de N99

Dit pand is uit 1938. Oorspronkelijk was het gebouw, ontworpen door Willem Marinus Dudok, in 1930 bedoelt als tramhalte voor Hippolytushoef.

Door de aanleg van de Afsluitdijk zou er een treinverbinding komen tussen Friesland en Den Helder. Dit was rond 1930 de bedoeling toen de Afsluitdijk werd gebouwd en daar tramrails tot Den Helder zouden worden aangelegd. Dit plan kwam echter te vervallen. en zodoende is het pand behouden als horecabedrijf.

Het werd uiteindelijk een horeca onderneming. Sinds 2021 is het gesloten en verbouwd tot onderdak voor arbeidsmigranten.

Hippolytushoef

RK Heilige Hippolytuskerk

In het centrum in de Hoofdstraat de RK Heilige Hippolytuskerk (bouwjaar 1868).

De Kerk dateert uit 1868 en is gebouwd naar een ontwerp van Th. Molkenboer.
De kerkklok komt oorspronkelijk uit Schagen en werd gebruikt bij de aanleg van de Anna Paulownapolder om het werkvolk te waarschuwen. De preekstoel, die alleen als ornament dient, heeft een vierzijdige kuip. Hierop zijn medaillons aangebracht waarop Jezus Salvator, de evangelist Mattheus en de Heilige Laurentius zijn afgebeeld. Aan de voet zijn de evangelisten symbolen te zien, de engel voor Mattheus, de leeuw voor Marcus, de stier voor Lucas en de adelaar voor Johannes.

Afkomstig uit de Amsterdamse Laurentiuskerk dateert dit fraaie, waarschijnlijk Zuid-Nederlands houtsnijwerk, uit de eerste helft van de 18e eeuw. In de ramen aan de noordmuur zijn de namen aangebracht van de heiligen waaraan de drie grote kerken op Wieringen zijn gewijd: St. Hippolytus, St. Michaël (Oosterland), en St. Nicolaas (Westerland). Aan de linkerzijde van de kerk loopt de Kerkhofsteeg langs de pastorie naar het kleine kerkhof achter de kerk.

Hippolytushoef

Hippolytuskerk

De Hippolytuskerk, gebouw van de Protestantse Gemeente op het voormalige eiland Wieringen, is één van de oudste kerken in de Kop van Noord-Holland. Dit oude Godshuis in het hart van het sfeervolle dorp Hippolytushoef stamt voor een groot deel nog uit de Middeleeuwen. Een deel ervan, de onderbouw van de toren, gaat zelfs terug op het begin van de 12e eeuw. Het 14e-eeuwse gotische koor is opgetrokken uit de tufsteen van dit eerdere kerkgebouw.

In 1574 vond de reformatie plaats. Het schip dateert uit de 17e eeuw; het werd herbouwd een jaar na de instorting door toedoen van een zware wervelstorm in 1674. Een gebrandschilderd raam aan de noordzijde herinnert nog aan de ondersteuning van de West-Friese steden bij de herbouw. De kerk werd in de afgelopen 175 jaar verscheidene malen gerestaureerd.

De laatste restauraties aan exterieur, interieur en toren vonden plaats in de jaren 1998-1999, 2001 en 2003. Ter herinnering hieraan is een kleurrijk glas-in-loodraam aan de zuidzijde van het schip, naast de 17e-eeuwse kansel, geplaatst. Het werd vervaardigd door de Wieringer kunstenaar Piet Lont en het verwijst naar het verleden en de toekomst van de kerk op het oude eiland, gelegen aan het Wad.

Meer informatie: www.hippolytuskerk.nl

Hippolytushoef

Doopsgezinde Vermaning

Ook in het centrum Vermaningsteeg 7 kunt u de Doopsgezinde Vermaning kerk bezoeken. De kerk is gebouwd in 1861. Eigenaar: Doopsgezinde Gemeente Wieringen.

DOOPSGEZINDE GEMEENTE AL EEUWEN OP WERINGEN

Op Wieringen behoorde het grootste deel van de bevolking tot de Hervormde Kerk. Daarnaast vormde de doopsgezinde (20%) de tweede groep. Deze groep bevond zich tot begin 1900 hoofdzakelijk op Stroe. Een hele kleine groep was de Roomse en Gereformeerde, veelal immigranten.

Het jaar 2011 was een bijzonder feestelijk jaar voor de doopsgezinde gemeente op Wieringen. Het is 450-jaar geleden dat Menno Simons als kerkhervormer en grote inspirator van de wederdopers-beweging het doopsgezind denken vorm gaf.

Stroe

Bouwjaar: 1854. Jan Lont, de laatste bewoner/eigenaar, heeft de boerderij vermaakt aan de Vereniging Wieringer Museum Jan Lont. Sinds 1985 is het een museum, Jan overlijdt in 1997.

WIERINGER Eilandmuseum Jan Lont Stroeërweg 39

Zie en beleef hoe men leefde en werkte op het voormalige eiland Wieringen. Laat u verrassen door de inventiviteit van de eilandbewoners om een bestaan te verschaffen.

Tevens hier te bezichtigen de tentoonstelling ’Onder de Hemelboender’: de Wieringer Aak. De WR 173 is in 1916 gebouwd in Workum voor de vishandelaren Gebr. Doves uit Den Helder, met de bedoeling om bij wad- en kustvissers langs te varen om de vangst op te kopen.

Het Wieringer Eilandmuseum Jan Lont heeft zich ten doel gesteld "boeren, burgers en buitenlui" te laten zien en mogelijk ondergaan hoe de bewoners van het eiland Wieringen zich een bestaan konden verwerven.

Meer informatie: www.museumjanlont.nl

Stroe

De Heidense Kapel terug op Wieringen

De ronde hoogte, gelegen naast de driesprong Bierdijkerveldweg. Stroeërweg en Smerperweg, behorende tot het buurtschap Stroe, is sinds mensenheugenis een mystieke plek. Naar verluidt zouden hier twee leylijnen elkaar kruisen. Geschriften over de locatie voeren terug naar de achtste eeuw.

De kerk die wordt beschreven werd tot Christelijke kerk gezegend door de eerste bisschop van Utrecht, de Heilige Willibrordus (658-739). Aannemelijk is dat de locatie al veel langer is gebruikt voor religieuze doeleinden. In de voorchristelijke tijd was er sprake van een heidense tempel. De naam "heidense kapel", eeuwenlang gangbaar onder de Wieringer bevolking, verwijst hiernaar.

De historie van de plek is verweven met legendes en verhalen, zoals over de betekenis van het varken -waarvan een beeltenis boven de deur van de gesloopte kapel aanwezig was- en over de zoekgeraakte gouden klepel. Tegenwoordig is de plek in gebruik als begraafplaats.

Het vroegste bouwwerk zal waarschijnlijk een eenvoudig houten "kerkje" zijn geweest. Archeologisch onderzoek heeft uitgewezen dat er ooit een veel grotere, uit tufsteen opgetrokken, kerk van zo'n 30 meter lengte heeft gestaan. Aan de oostzijde van de begraafplaats stuitte men vroeger bij het graven op oude fundamenten die daar al op wezen. In de loop van de tijd is het gebouw door onbekende redenen van aanzien en omvang gewijzigd.

Tot begin 2016 stond er op de oorspronkelijke plek een houten schuurtje, in gebruik als opslag voor zaken als kruiwagen en gereedschap. De in 2014 opgerichte Stichting Heidense Kapel Wieringen stelde zich tot doel om de oude kapel weer aan de Wieringers terug te geven kapel en daarmee deze van oudsher mystieke plek in ere en functie herstellen. Meer informatie: www.heidensekapel.info

Oosterland

MICHAËLSKERK

Met een historie uit begin 12e eeuw, graag even aandacht schenken aan het TESCHEMACHERORGEL uit 1762 en die nog steeds in gebruik is en het bijzondere van dit wortelnoten eikenhouten orgel is als je goed kijkt er diverse afbeeldingen in "gebrand" zijn o.a mensen en een engel. Het boekje met zijn historie en van de orgelbouwer Jacob Engelbert Teschemacher 17-11-1782 is nog steeds verkrijgbaar onder de titel........ DIT WORDT GEZEGT EEN SCHOON WERK TE ZIJN.

Meer informatie: zininoosterland.nl

Den Oever

In 1952 is de vervallen molen aangekocht door de Stichting Oud-Wieringen die hem liet restaureren. De restauratie werd pas in 1960 voltooid en sindsdien wordt de molen weer regelmatig in werking gesteld door vrijwillig molenaars. Bij oprichting van de Vereniging De Wieringer Molens in 1991 is de molen overgegaan naar deze vereniging. De vereniging heeft in eigen beheer met hulp van een molenmaker de molen van 1995-1998 gerestaureerd o.a. is de gehele kap is vervangen. Momenteel wordt er veevoeder gemalen.

Molen De Hoop

Molen “De Hoop” Hofstraat 37 Den Oever
Eigenaar: Vereniging De Wieringer Molens

Molen ‘De Hoop’ is een vermoedelijk in de tweede helft van de 17de eeuw als korenmolen gebouwde achtkante bovenkruier. Vroeger stond hij geheel vrij op de wind, even ten westen van de dorpskom. Sinds de jaren twintig echter is de molen door lage bebouwing omgeven geraakt. Al in 1391 werd aan de bewoners van het eiland Wieringen het recht van de vrije wind gegeven, waaruit mag worden afgeleid dat er toen een windkorenmolen aanwezig was. De eerste windkorenmolen op Wieringen heeft waarschijnlijk gestaan nabij Hippolytushoef.

Op een van 1540 daterende kaart van bet eiland staan er drie aangegeven, twee bij Hippolytushoef en een bij Den Oever. In 1632 blijkt er naast de drie korenmolens ook nog een pelmolen aanwezig te zijn. Tot in de 20e eeuw is het aantal korenmolens tot drie beperkt gebleven. Naast de nu nog bestaande molens was er nog de korenmolen te Zandburen. Deze dateerde waarschijnlijk van het midden van de 19e eeuw en ging in 1945 door brand verloren.

De huidige molen is volgens overlevering in de 18de eeuw van Huisduinen naar Den Oever verplaatst. Aan het eind van de jaren 1930 is, als gevolg van de slechte staat waarin de houten as en de roeden verkeerden, een van de roeden gebroken. Er is toen nog enkele malen met één roede gemalen maar al spoedig is de molen buiten bedrijf gesteld.

Meer informatie: www.wieringermolens.nl

Viking Informatie Centrum aan de Havenweg, Den Oever.

Meer informatie? www.vikingen.nl

Viking Informatie Centrum

In de tentoonstellingsruimte is een permanente tentoonstelling ingericht waarbij uiteraard de beide vikingschatten van Westerklief centraal staan. Verder worden de verhalen achter de opzienbarende vondsten verteld aan de hand van veelal originele voorwerpen uit de Vikingtijd (ca. 800-1100 na Christus):

• Zilver in de economie van de Vikingtijd
• Wieringen als handelslocatie op de reizen naar en van Dorestad, Denemarken en Engeland
• Handelsproducten van de Vikingen en Friezen
• Wapens van Vikingen, Franken en Friezen
• Een schaalmodel (5 m. lang) van een van de Skuldelevschepen uit Roskilde, Denemarken.

Verder is er informatie over het ontstaan van Wieringen in de voorlaatste ijstijd en diverse fossielen uit die tijd.

Vuurtoren en haven - Den Oever

Oude gietijzeren Vuurtoren uit 1884 te bewonderen op de Oostkade, Den Oever.

In de oude haven vindt u de Wieringer aken van de vereniging Wieringer Aak.