Bewoners van het oude huis op Noordburen

Noordburen - Bewoners van het oude huis op Noordburen. Buurtschap Noordburen was een eeuw geleden een buurtje van enkele boerderijen ten noorden van Hippolytushoef. Het oude huis Noordburenweg 2 was een Westfriese stolpboerderij. Sinds ongeveer 1840 werd de karakteristieke Wieringer boerderij langzaam maar zeker verdreven door de efficiënter en comfortabeler geachte Westfriese stolp. Het huis werd bewoond door de familie Ruijter.

In de eerste generatie (van 1829-1863) is in deze familie één gezin met kinderen bekend dat bestaat uit: Cornelis Ruijter , landbouwer, 1829-1863 - zoon van Jan Ruijter en Jannetje Halfweeg. Hij trouwt in 1850 met Antje Kuijt, 1825-1900. Haar ouders, Jacob Kuijt en Maartje Kuut wonen op Noordburen en sterven daar ook. Cornelis en Antje krijgen zes kinderen:

1. Jannetje 1851-1873
2. Maartje 1853-1938
3. Jan 1855-1921 trouwt Maartje Klein
4. Jacob 1857-1929 trouwt Geertje de Wit
5. Pieter 1860-1891 trouwt Antje Rotgans
6. Simon 1862-1863

Jannetje sterft ongehuwd op 22-jarige leeftijd.

Maartje blijft ook ongehuwd en verdient de kost als naaister. Zij blijft in het ouderlijk huis wonen, ook als het later door haar broer Jacob wordt bewoond. Zij woont dan in een apart gedeelte van de boerderij.

Jan wordt na zijn huwelijk boer op Stroe. Zijn zoon Cornelis trouwt met Gerritje Strand, boerin op Oosterklief. Hun nazaten wonen nog in de oude Wieringer boerderij op Oosterklief. Het pand heeft een woonbestemming gekregen en is inmiddels een rijksmonument geworden.

Jacob en Geertje gaan boeren op het ouderlijk bedrijf op Noordburen. Zij krijgen er drie kinderen:

Jannetje, Geertje en Cornelis. Jacob is naast boer ook schipper en een heel goede jager. In 1916 wordt het oude huis door brand verwoest. Alleen het stukje waar Maartje woont blijft staan, zodat zij daar kan blijven wonen, ook als in de jaren ’20 op de bouwplaats een nieuwe Westfriese stolp wordt gebouwd. De boerderij wordt voortgezet door zoon Cornelis. Hij blijft ongehuwd en overlijdt in 1948. Dan neemt zijn zus Jannetje het bedrijf over, zij wordt boerin op Noordburen. Haar man Meijert Mulder is visser en hij wordt daarnaast boer. Zij zijn de laatsten die er vee houden. Omdat zij kinderloos zijn wordt het pand na hun overlijden eigendom van zus Geertje Kort-Ruijter. Zij wordt opgevolgd door haar dochter Guurtje Maars-Kort. Vervolgens de zoon van Guurtje, Paul Maars. Hij gaat boeren op Noorderlaan 2. Het land van Noorderlaan 2 en Noordburenweg 2 grenst aan elkaar. In 2001 laten zijn dochter Corina en schoonzoon Peter van der Werf het pand grondig verbouwen. De buitenmuur is binnenmuur geworden, het oude vierkant staat er nog in. Dan verdwijnt het laatste restant van het oude huis dat door Maartje werd bewoond. Er staat nu een moderne woonboerderij.

Pieter wordt schipper. Zijn vrouw Antje is een dochter van Elbert Rotgans, boer op Stroe aan de Bierdijk en Maartje Mostert. Pieter en Antje krijgen in 1886 een zoon, Cornelis, die op Stroe wordt geboren. Pieter overlijdt in 1891 op 30-jarige leeftijd. Zijn weduwe Antje hertrouwt in 1897 met Jacob Keijzer, landman op Oosterklief. Zoon Cornelis Ruijter blijft dan bij zijn grootouders Rotgans wonen. Hij wordt door hen opgevoed op de boerderij aan de Bierdijk, die hij na hun dood voortzet. De andere kinderen en kleinkinderen Rotgans worden allemaal visser.

1. De Westfriese tak
2. De Friese tak
3. De Wieringers

Van de tweede familie is bekend dat in 1814 Lammert de Haan uit Friesland op Wieringen trouwt met Geertje Wagemaker. Ze gaan dan weer van Wieringen af want hun kinderen worden elders, o.a. in Friesland, geboren. Na de dood van Lammert keert Geertje met haar kinderen naar Wieringen terug. Zoon Eise trouwt met Maartje Veerdig en wordt boer in de Elft. Voor deze twee families geldt dat één van hen naar Wieringen kwam en daar het geslacht voortzette. De meeste familieleden wonen elders.

De derde familie woont van oudsher op Wieringen en daar hoort Maartje Ruijter - de Haan bij. Deze De Hanen kunnen we vanaf de databases van Wieringen volgen. De mannen zijn vaak schippers en daardoor wonen ze soms in Amsterdam. De vader en grootvader van Maartje wonen in Westerland. Haar grootvader, Cornelis de Haan, is getrouwd met een dochter van schoolmeester Jan Wijn. Deze dochter heet Trijntje Wijn. Cornelis de Haan en Trijntje Wijn krijgen zeven kinderen die allemaal in leven blijven en alle zeven trouwen, wel bijzonder in die tijd. Na hun huwelijk wonen en werken Cornelis Ruijter en Maartje de Haan op de boerderij op Stroe aan de Bierdijk. Daar worden hun twee kinderen geboren: Pieter in 1912 en Hilgonda in 1916. De boerderij is een karakteristieke Wieringer boerderij die je nergens anders in Nederland vindt. Dit type boerenplaats is het oudste dat op Wieringen voorkomt, waarschijnlijk al vanaf begin 1600. Er zijn er nog een paar redelijk intact. De bekendste is Wieringer Eilandmuseum Jan Lont, bouwjaar 1854, die inwendig ook nog een aantal kenmerken heeft. Deze boerderij staat ook op Stroe, iets verderop aan de Stroeërweg. Dit pand is behalve museum een rijksmonument.

De Wieringer boerderijen waren allemaal ongeveer even groot. In de stal was meestal plaats voor maximaal acht koeien en één paard. De boeren hadden niet meer vee omdat er destijds geen grote boeren op Wieringen waren. Na het midden van de vorige eeuw gaat dit veranderen. Overal wordt gemechaniseerd, de boeren krijgen tractoren en melkmachines. Ook Cornelis Ruijter en zijn meewerkende zoon Pieter kunnen meer vee gaan houden. Pieter trouwt in 1949 op 37-jarige leeftijd met Maartje Koorn, 31 jaar, dochter van Simon Koorn, landman aan de Hofweg en Elisabeth Kuut. Vader Cornelis en moeder Maartje gaan in het oostelijke deel van de boerderij wonen, wat voorheen wel eens verhuurd werd. Zoon Piet en zijn vrouw Maartje wonen in het woongedeelte van de oude Wieringer boerderij. Hun kinderen worden er geboren: Cornelis (1949- 1953), Simon in 1951 en Cornelis in 1954. In 1954 wordt het bedrijf uitgebreid. Het pand is niet meer functioneel voor moderne bedrijfsvoering en wordt verbouwd. In de schuur komt een extra stal en er wordt een kapschuur bij gebouwd. Vader Cornelis Ruijter overlijdt in 1966, zijn vrouw Maartje in 1968. Beiden worden op Stroe begraven.

Dochter Hilgonda is getrouwd met Jan Roos op 25 maart 1943. Hij werkte bij een bakker in Oosterland als bakkersknecht. Het paar verhuist naar zijn woonplaats Twisk. Vandaar fietst Gonda regelmatig naar Wieringen om haar ouders te bezoeken. Hun eerste dochter werd geboren op 12 maart 1945 en is overleden op 26 maart 1945. Kort daarna werd de Wieringermeer onder water gezet en was Wieringen tijdelijk onbereikbaar voor Gonda. Later moest zij een grote omweg maken om op Wieringen te komen. In het gezin werden vervolgens de kinderen Piet, Cor, Marian en Tineke  geboren. Hilgonda is in 1999 in Twisk overleden.

Pieter volgt zijn vader op. Het wonen in de oude boerderij voldoet niet meer voor het gezin en in 1969 wordt een nieuw woonhuis bij het bedrijf gebouwd. Dit werd door vader Cornelis voor zijn overlijden in 1966 al aangeraden. Men krijgt te maken met regels die de overheid heeft opgesteld voor het boerenbedrijf. Om als boer te kunnen blijven bestaan wordt het noodzakelijk om het bedrijf te vergroten en te moderniseren. In 1972 wordt een ligboxenstal met opslag voor de melktank gebouwd. Deze stal wordt in 1979 verlengd en in 1983 nog een keer. Simon en Cornelis werken met hun vader samen op het bedrijf. Als zij trouwen wordt een tweede woonhuis bij het bedrijf gebouwd. Pieter en Maartje verhuizen eerst naar de Weel en in 1991 naar de Elft, het ouderlijk huis van Trijnie Popkema.

Pieter overlijdt in 1994 en wordt begraven op Stroe. Zijn zonen Simon en Cornelis (Kees) zetten gezamenlijk het bedrijf voort. Simon trouwt in 1982 met Jenny Leek uit Anna Paulowna, dochter van Willem Leek, bollenboer, en Anna Smiers. Zij hebben vier kinderen: Pieter, Harry, René en Annemarie. Cornelis trouwt in 1983 met Trijntje Hielkje Popkema, dochter van Hendrik Popkema, boer in de Hippolytushoeverkoog en Geertje Neeltje Veerdig. Zij krijgen drie kinderen: Marco, Niels en Frank (1989-1995).

Boerenbedrijven op Wieringen
Aan het begin van de vorige eeuw waren er op Wieringen ongeveer 400 boerenbedrijven, nu zijn dat er nog slechts 14. Eén daarvan is het bedrijf van de gebroeders Ruijter aan de Bierdijk. Hun stal biedt plaats aan ongeveer 200 koeien. Het jongvee stond een aantal jaren in de loopstal bij Frans Lont aan de Gemeenelandsweg. Frans heeft in 1998 land en stal verkocht aan de gebroeders Ruijter. Als in 2004 de boerderij van Matthijs Bakker in Oosterland te koop komt, is dit gunstiger voor de bedrijfsvoering van de gebroeders. Ze ruilen de stal en een gedeelte van het land aan de Gemeenelandsweg in bij de makelaar en kopen het bedrijf in Oosterland er voor terug. De twee oudste zonen van Simon en Jenny wonen er in het woonhuis. Het jongvee staat daar nu in de stal. Behalve de 200 koeien hebben ze nog 90 schapen. Die grazen op perken van de dijk.

De boerderijen op Wieringen zijn altijd een essentieel onderdeel geweest van het landschap. De geschiedenis van de familie Ruijter is nauw verweven met historische boerenplaatsen. In de vijfde generatie na Cornelis Janszoon Ruijter is er veel veranderd in het boerenleven en het uiterlijk van de boerderijen. Het land bij zijn oude huis op Noordburen is in de familie gebleven, en blijft ook in de toekomst in het bezit van zijn nakomelingen. In 2011 kochten Simon en Cornelis het land van hun familielid Corina Maars. De gebroeders Ruijter werken nu ook op het oude erfgoed, zoals eens hun voorvaderen, en keren daarmee terug naar hun wortels op Noordburen.

Door Tiny Hoogschagen - Metselaar

Bronnen: Commissie Genealogie van de Historische Vereniging Wieringen Boerderijen op Wieringen - uitgave van de Historische Vereniging Wieringen. Met dank aan Trijnie Ruijter-Popkema, Tineke Roos en Tan Lont-Lont voor hun medewerking en het beschikbaar stellen van foto’s.