In de zomer van 1953 is Oosterland het decor van een Internationaal jeugdwerkkamp

De Watersnoodramp van 1953 was de grootste Nederlandse natuurramp van de 20ste eeuw. Een zware noordwesterstorm in combinatie met springtij, zorgde ervoor dat grote delen van ons land overstroomden.

Op het moment van de storm waren de jeugdherbergouders Schuurman afwezig. Bij thuiskomst zagen ze het interieur drijven. Als gevolg van de overstroming was er veel schade aan de jeugdherberg en de omliggende woningen. Een deel van de bewoners zijn zelfs geëvacueerd.

Om de schade zo goed mogelijk te herstellen heeft de Nederlandser Jeugd Herberg Centrale (NJHC) in juli 1953 een werkkamp georganiseerd waar trekkers uit allerlei landen telkens twee weken kunnen meehelpen bij het opruimen van de puin, het aanleggen van wegen, het bouwen van een fietsenloods, het schilderen van allerlei gebouwen en veel meer van dit soort karweitjes. In eerste instantie zou het werkkamp in het najaar van 1953 worden geopend, maar er werd besloten in de zomer, op 20 juli, al open te gaan. Veel buitenlandse jongeren zijn behulpzaam geweest met de wederopbouw van het jeugdherbergennetwerk in ons land.

Voor de twee weken dat de jongeren in de jeugdherberg verbleven betaalden ze voor de kost en inwoning. De 30 gulden per dag moesten de jongeren per dag betalen en dat deden ze maar al te graag. Een bijdrage leveren aan het getroffen Nederland en iets doen voor het internationaal jeugdherbergnetwerk werd in die tijd met enthousiasme begroet. In die tijd werd er door jongeren veel gebruik van dit netwerk gemaakt. Vele weken lang waren de jongeren bezig om het werk te verrichten. Aan het eind van de klus bedankten de vertegenwoordigers van de Nederlandse Jeugdherberg Centrale, de leden van het plaatselijk bestuur en de beide wethouders, de heren Bontkes en De Visser iedereen voor hun inzet.

De storm van 1953 heeft op Tiny van Teulingen veel indruk gemaakt.

Tiny:” In februari 1953 was er op Oosterland een fikse overstroming, het MUZ-park stond tot aan de Gemeenelandsweg vol water, maar er was geen dijk doorbraak.

We woonden toen aan de Kerkweg. Mijn vader werkte destijds op de Hoogovens en kwam ‘s morgens uit de nachtdienst naar huis en zei tegen onze moeder: “Ik heb de hele nacht in angst gezeten over jullie, wat ging het tekeer. Het water staat vooraan in het MUZ-park”. De bus waarmee hij naar huis kwam zette de mensen daar n.l. af. Tiny was toen 5 jaar, een dergelijke opmerking heeft veel impact op haar gehad.”

In juli 2022 komt er een mailtje binnen van een Diego Franzoni uit Italië. Dit mailtje heeft al een hele reis gemaakt. Via de gemeente Oosterland in Zeeland en onze eigen burgemeester van Hollands Kroon komt het in de mailbox van de Historische vereniging Wieringen.

Tiny en Rina besluiten te reageren en al gauw wordt bekend dat Diego zijn vader, Renzo samen met zijn vriend Salvatore – Toto Lo Giacomo in 1953 meegeholpen hebben de dijk achter de Jeugdherberg anderhalve meter te verhogen. Helaas is zijn vader in december 2021 op 95 jarige leeftijd overleden. Een aantal tekeningen en foto`s die Diego stuurt, herinnert uit de tijd dat zijn vader deelnam aan het werkkamp. Over deze reis heeft zijn vader nooit gesproken. Toen bij het leeghalen van het huis een map met tekeningen en foto`s tevoorschijn kwam werd Diego nieuwsgierig. Begin augustus heeft Diego de herinneringstour gemaakt. Maar liefst 3500 kilometer op zijn scooter vanuit Italië naar Oosterland en terug. Zijn slaapplek was een B&B in Den Oever. Elk vrij moment was hij bij de jeugdherberg te vinden en dacht daar terug aan zijn vader en de andere jongens en meisjes van toen. Het heeft diepe indruk op hem gemaakt en hij waardeerde het enorm dat het bestuur zoveel aandacht aan hem besteed heeft.

Op de foto’s staan naast de jonge buitenlandse mensen óók Oosterlanders. Misschien herkent u er iemand van.

Door Tiny van Teulingen en Rina Klein.

Wieringer Woordenboek

Het Wieringerwoordenboek is herdrukt!! Dit is mede mogelijk gemaakt door de HollandsKroonse Uitdaging.

In 2015 heeft de Historische vereniging Wieringen een Wieringer Woordenboek uitgegeven. In no time was het uitverkocht. Het bestuur besloot daarom tot herdruk over te gaan.

Inhoud boek: 8300 woorden en een tiental bijzondere verhalen. Formaat en omslag: A4 met harde kaft met afbeelding Kees Ruiter (Ruter) van Oosterklief. Aantal bladzijden: 206

In het boek is tevens een lijst met bijnamen opgenomen. In een gemeenschap waar veel dezelfde namen voorkwamen had je al gauw een bijnaam te pakken. Daarnaast is het boek aangevuld met leuke, humoristische verhalen.

Op de foto Andre Kok, voorzitter Historische Vereniging Wieringen en Edwin Wittink van de HollandsKroonse Uitdaging. Als tegenprestatie ontwikkelt de Historische Vereniging Wieringen een cursus Wierings. Woorden en gebruiken uit het boek vormen de leidraad. Daarnaast wil het bestuur een lespakket ontwikkelen en aanbieden aan de lagere scholen van Wieringen. Hierover later meer.

Heeft u belangstelling voor het boek, dan kunt u mailen naar info@historischwieringen.nl. Op=Op.

Tijdens De Flora & Visserijdagen in Den Oever van 26 augustus tot en met 29 augustus staat de Historische Vereniging Wieringen zondag 28 augustus op de markt bij de haven. Voor meer informatie info@historischwieringen.nl. Het boek kost € 23.00.

Het sigarendoosje in het wrak van de Halifax bommenwerper

Door Jan Wessels

In juni vorig jaar kreeg ik een mail van oud-collega Sander de Graaf uit Barsingerhorn. Hij had op de website van onze vereniging mijn verhalen over de luchtoorlog gelezen.

Sander had de volgende vraag:

“Ik heb van mijn oudtante (de jongste zuster van mijn oma) van 91 jaar oud onlangs een houten sigarettendoosje gekregen. Dit doosje heeft haar man (die in 2015 is overleden) als joch van een jaar of 13-14 uit een neergestort vliegtuig gehaald. Dit vliegtuig, waarschijnlijk een Britse bommenwerper, was neergestort op het Wad. Je kon er met laag water naar toe lopen. Het was ergens aan de Normerdijk. Het is vermoedelijk in 1943 of 1944 geweest. Meer weet zij er ook niet van. Weet jij wellicht meer over deze crash en welk vliegtuig dit geweest kan zijn? “

Ik heb Sander geantwoord dat op het wad, in de directe omgeving van Wieringen, 2 Britse bommenwerpers zijn neergestort, een Halifax en een Lancaster. Alle bemanningsleden liggen begraven op de Begraafplaats Zandburen. Vanuit het Verliesregister van de Studiegroep Luchtoorlog heb ik de beide ‘Loss Charts’ van deze vliegtuigen gekopieerd en bijgesloten in de mail.

Bovenstaande Loss Charts vermelden de volgende crashlocaties:

- de Halifax JD149 van Jeffery: 3 km westelijk van Hippolytushoef

- de Lancaster W4256 van White: 2 km oostelijk van Hippolytushoef

De Normerdijk ligt westelijk van Hippolytushoef. Het lijkt aannemelijk dat het sigarettendoosje aan boord was van de Halifax JD149.

In een vervolgmail schreef Sander het volgende:

“Van het doosje heb ik een aantal foto’s toegevoegd. Er staat geen persoonlijke inscriptie in, alleen “Hilsen fra Kristiansand” (Groeten uit/van Kristiansand). Hoe ik dat moet duiden weet ik niet. Is één van de vliegers ooit in Kristiansand geweest? Het lijkt ook wel handbeschilderd. Geen idee. De vinder, mijn oudoom, heette Piet van Dijk (geboren 1930) en hij was met zijn moeder en zuster uit Den Helder geëvacueerd naar Hippolytushoef. Zijn vader zat op de koopvaardij en kon pas na de oorlog weer naar huis. Volgens het verhaal is hij samen met een paar vriendjes naar het vliegtuigwrak gegaan (ik vermoed pas nadat de Duitsers daar al geweest waren en de bemanning en andere zaken uit het vliegtuig hadden gehaald). Volgens mijn oudtante dreef het doosje in het vliegtuig”.

De foto’s van Sander bezorgden mij kippenvel. Op het sigarettendoosje staan klaprozen afgebeeld. Klaprozen (of poppies), die elk jaar bij de graven van de vliegers worden geplaatst. Jarenlang door mevrouw Riet van der Hulst-Bakker, de laatste jaren door de Veteranen Contactgroep Wieringen.

Op internet vond ik meer informatie over de piloot John Denzil Jeffery in onderstaand boekwerk:

WE WILL REMEMBER THEM THE KING’S (THE CATHEDRAL) SCHOOL PETERBOROUGH WAR MEMORIALS

Op de herdenkingspanelen in de schoolbibliotheek en in de Sint Sprite van de kathedraal in Peterborough worden de namen vermeld van de voormalige leerlingen en staf van de King’s School in Peterborough, waarvan bekend is dat ze stierven in dienst van hum vaderland in de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Dit boek is geschreven ter ere van elke oud-leerling, bekend of niet bekend, die dit ultieme offer heeft gebracht.

In het verhaal over John (geboren 1919) word een krantenbericht geciteerd. Op 10 september 1943 vermeldt de Northampton Independent dat John wordt vermist.

In een laatste brief aan zijn grootmoeder (die hem had opgevoed) heeft hij aangegeven dat hij een voorgevoel had niet terug te keren van een volgende vlucht. Volgens zijn grootmoeder had John altijd een mascotte aan boord, een konijnenpootje. In de brief had John ook aangegeven dat hij zijn mascotte had verloren. Bij de start van de fatale vlucht was het konijnenpootje niet aan boord.

Wel een sigarettendoosje met afbeeldingen van bloemen die in de Eerste Wereldoorlog bloeiden op de massagraven in Vlaanderen.

De Canadese legerarts John McCrae (1872-1918) schreef aan het westelijk front het gedicht “In Flanders Fields”.

Ik wil dit artikel afsluiten met de eerste twee regels van dit gedicht:

In Flanders Fields the poppies blow

Between de crosses, row on row

Bronnen:

Dhr. Sander de Graaf, Barsingerhorn; Studiegroep Luchtoorlog 1940-1945; Microsoft Word - The King's School War Memorial Booklet - Nov 15.doc (kings.peterborough.sch.uk) Wikipedia; Eigen fotoarchief.

Een Konijnenbelt op Oosterklief of was het een konijnenberg die deel uitmaakte van een Lusthof?

Zijn leven lang heeft Johan Mels een band met Wieringen. Dat is niet gek, zijn moeder, Nettie Stoop is geboren en getogen in Westerland. Na haar huwelijk verruilde zij het mooie eiland Wieringen voor Nijverdal.

Wieringen is nooit uit haar gedachten geweest. Ze ging regelmatig met haar gezin naar Wieringen, toen haar kinderen uitvlogen bleven zij, ook weer met hun gezinnen regelmatig de tocht naar Wieringen maken. Het is daarom niet gek dat Johan met zijn moeder zaterdag 18 december op Wieringen is, voor de presentatie van zijn boek: ”Een Utrechtse gevelsteen op Wieringen”.

Voordat dit boek tot stand kwam was Johan druk met het schrijven van een boek over de familie Konijnenbelt, de meisjesnaam van zijn schoonmoeder. Toevallig las hij een artikel in “Op de Hoogte”. Een steen met konijnen erop sierde op de muur van een schuur die naast een boerderij op Oosterklief stond. En niemand wist waar deze steen vandaan kwam.

Deze boerderij stamt uit 1800 en generaties lang is deze woning in het bezit van één familie. Jan en Gerrit Strand werden in 1832 eigenaren van deze boerderij, die in 1870 in handen komt van hun zoon Simon Strand. Hij trouwde met Maartje Everts. Na het overlijden van Simon wordt zij eigenaar. In 1928 wordt Cornelis Janz. Ruiter eigenaar, hij is dan landman te Oosterklief. Hij is getrouwd met een van de dochters van Simon en Maartje, Gerritje Strand. Gerritje en Cornelis zijn de grootouders van de huidige bewoners, Sylvia Ruyter en haar partner Arjen Akse.

De boerderij is een Rijksmonument.

Aangemoedigd door zijn omgeving ging Johan op zoek naar de herkomst van de steen. In middels had hij geconcludeerd dat de familie Konijnenbelt niets te maken had met de konijnensteen op Oosterklief.

Uren en uren heeft Johan gezocht en gespeurd. Het definitieve antwoord heeft hij niet gevonden. Wel was het een leuke en leerzame speurtocht.

Bent u nieuwsgierig naar het boek: ”Een Utrechtse gevelsteen op Wieringen” en wilt u dit lezen? Dan kunt u contact opnemen met Johan Mels via jpmels01@xs4all.nl

Namens de Historische vereniging Wieringen, Rina Klein.

Foto`s Rina Klein